Zwanenliefde: het romantische beeld van twee grote sneeuwwitte vogels. De gebogen nekken tot een hart gevormd. Ziet u het voor zich? Zo’n trouw paartje leeft samen, tot de dood hen scheidt. Nog mooier is een gezin met zwanen: pa of ma voorop, dan zes of zeven kleine donsbolletjes en achteraan de andere ouder. Soms zit er een kleintje op pa of ma’s rug. Met toewijding brengen ze hun jongen groot, die ze met passie en vuur verdedigen. Net als elkaar trouwens. Het is de knobbelzwaan, met zijn 10 kilo een van de zwaarst vliegende vogels. En ook een van de grootste: van vleugelpunt tot vleugelpunt 2,5 meter! Toch o, zo elegant.

Soms witte, soms grijze kuikens

Bijzonder van zo’n zwanenfamilie is dat het vaak gemengde gezinnen zijn: met grijsbruine en met spierwitte kuikens in één gezin. De grijsbruine met zwarte poten zijn de oorspronkelijke wilde. De witte kuikens met roze voeten stammen af van een in Polen gefokte variant, ook wel ‘Poolse zwanen’ genoemd. Grappig genoeg, krijgen alle volwassen zwanen witte veren, het verschil kun je dan alleen nog aan hun poten zien.

Erfelijkheid

Hoe zit dat dan? vraagt u zich misschien af. Dat is best een ingewikkeld verhaal: de Poolse kuikens erven hun kleur via een recessief (niet-dominant) gen op het geslachtschromosoom. Dat betekent dat een meisje het van haar vader moet krijgen, wil je het zien en een jongen van beide ouders, wil het zichtbaar zijn. Maar, slechts 40% van de zwanen in Nederland heeft zo’n Pools gen. Daarom zijn er veel meer grijsbruine jongen dan witte.

Hartstochtelijk of gewelddadig?

Die witte kleur is trouwens helemaal niet handig voor een zwanenkuiken. Want de grijsbruine kleur beschermt de jongen juist tegen aanvallen van andere zwanen. Zwanen zijn fel en territoriaal: alle witte zwanen (meestal andere volwassenen) jagen ze met geweld weg. Ze blazen, bijten, duwen, slaan en proberen elkaar zelfs te verdrinken. Ook een mens kunnen ze aanvallen, vooral als ze een nest of jongen hebben. Wanneer een zwaan met zijn vleugels wijd of bol op je afkomt, kun je beter weggaan. Elegant, maar wel op afstand.

Zwanen in Diemen

Toch voelen zwanen zich prima in de buurt van mensen. In steden en dorpen komen ze veel voor. Ook in Diemen heeft bijna elke wijk zijn ‘eigen’ zwanenfamilie. Buurtbewoners koesteren en bewonderen de sprookjesachtige vogels. Des te erger is het als ze iets overkomt of als ze verdwijnen. In Diemen Zuid lijkt dat aan de hand te zijn: ouders en drie van de zeven jongen zijn verdwenen. Niemand weet wat er is gebeurd. In Almere en Blaricum is zwanenroof een bekend probleem, vermoedelijk worden de arme dieren als delicatesse verkocht. Houdt de zwanenfamilie in jouw buurt dus goed in de gaten en sla alarm als je het niet vertrouwd!

Marisa Stoffers

 

diemen
Author: diemen

adviseur citymarketing gemeente Diemen